بانکداری اسلامی در حال تبدیل شدن به الگوی جهانی

پس از وقوع بحران مالی در اقتصاد امریکا و تبدیل شدن آن به یک بحران اقتصادی گسترده جهانی، هر کشور به تناسب مشکلات و عواقب ناشی از این بحران اقدام به ارایه راه حل نمود و سعی کرد در حد امکان از گسترش دامنه بحران جلوگیری نماید اما در این میان نکته ای توجه همگان را به خود معطوف ساخت و آن اشتیاق و علاقه کشورهای مختلف و حتی بسیاری از کشورهای غیر اسلامی به استفاده از سیستم بانکداری اسلامی به عنوان نمونه ای از سیستم بانکداری کارآمد بود که در مواقع بحران و نوسانات اقتصادی وبه مدد بهره مندی از قوانین و مقررات شرع مقدس اسلام  حداقل ضرر و زیان را به همراه داشت. 

مسئله ای که سازمان های بین المللی و نشریات معتبر اروپایی و آمریکایی نیز بارها و بارها در گزارشات و تحلیل های خود و از جنبه ها و زوایای مختلف به آن اشاره کرده اند و به مقاومت این سیستم بانکداری در برابر بحران های مالی اذعان نموده اند. روزنامه واشنگتن پست در گزارش دو هفته پیش خود در این زمینه نوشته بود: 
«اصول بانکداری مبتنی بر معیارهای مذهبی، صنعت بانکداری را در برابر بدترین بحران مالی در جهان مصونیت بخشیده است. و نهادهای مالی بزرگ غربی در بحران اخیر یکی پس از دیگری دچار تزلزل شده اند اما در یک بخش مالی دیگر یعنی نظام  بانکداری اسلامی اطمینان جدیدی ایجاد شده است» 
همچنین این نشریه، نظام مالی اسلامی را به عنوان درمانی برای فروپاشی مالی جهان تعبیر کرده است مضافا بر اینکه بسیاری از مقامات پولی جهان نیز با اذعان به این مسئله بهره گیری از سیستم بانکداری و نظام مالی اسلامی را برای برون رفت از این بحران تجویز کرده اند.
جالب است بدانید که رابرت کیمت معاون وزیر خزانه داری آمریکا در اظهار نظری عنوان کرده است که کارشناسان و پرسنل این وزارتخانه در حال فراگیری ویژگی های نظام بانکداری اسلامی هستند.
 از سوی دیگر پژوهشگاه وزارت امور خارجه امریکا نیز در گزارش به کنگره این کشور به تببین قابلیت ها و توانایی های اقتصاد اسلامی در جهان و خصوصا آمریکا پرداخته و اشاره نموده است که آموزه های اقتصاد اسلامی در کشورهای اسلامی روز به روز در حال رشد است و تسری این آموزه ها به خارج از کشورهای اسلامی نیز روند صعودی داشته است به طوریکه بازار بین المللی اقتصاد اسلامی در طی سالهای گذشته سالانه بین 10 تا 15 درصد رشد داشته است.
صنعت مالی اسلامی و در راس آن سیستم بانکداری اسلامی تا حدود 30 سال پیش عملا وجود نداشت و اولین موسسه مالی اسلامی با نام اختصاری DMI ( دارالمال الاسلامی) با سرمایه یک میلیارد دلار و در سال 1981 میلادی در شهر ژنو کشور سوییس و به ریاست شاهزاده سعودی محمد الفیصل السعود تاسیس شد و در مناطق و کشورهای مختلف جهان به عملیات بانکداری پرداخت. 
در دومین سال فعالیت این موسسه، مطالعات گسترده ای با هدف ارزیابی نتایج عملکرد این موسسه انجام شد که نهایتا منجر به پایه گذاری دومین موسسه بانکی اسلامی بزرگ دنیا با نام البرکه
(AL BARAKAH) در لندن شد به طوریکه این موسسه در سال 1982 با سرمایه بیش از 500 میلیون دلار در جده عربستان فعالیت خود را آغاز کرد و در حال حاضر نیز در اقصی نقاط جهان عملیات بانکداری انجام می دهد.
اما سومین بانک بزرگ اسلامی، سیستم بانکداری اسلامی بین المللی لوکزامبورگ با نام اخختصاری (IBS) است که بانکهای البرکه، بانک اسلامی کویت و بانک اسلامی دانمارک سهامداران عمده این موسسه هستند. این بانک یکی از موفق ترین موسسات مالی اسلامی در منطقه خلیج فارس و غرب است و در چارچوب قوانین دانمارک و با محوریت اصول و قاعد اسلامی به فعالیت اقتصادی می پردازد.
بانک توسعه اسلامی (IDB) نیز یکی دیگر از موسسات مالی اسلامی است که در شهر جده عربستان سعودی و بر اساس قوانین اسلامی به فعالیت مالی می پردازد که سرمایه این بانک توسط دولت های عربستان سعودی، کویت ، بحرین، پاکستان، بنگلادش، ترکیه و اندونزی تامین می شود.
اما به طوری که مشهود است در حال حاضر نظام بانکداری اسلامی به سرعت در حال گسترش است و ضمن اینکه در 48 کشور دنیا فعالیت دارد ، عملیات بانکداری خود را بر مبنای شریعت اسلامی انجام می دهد اما همان اهداف بانکداری متداول را دنبال میکند با این تفاوت که مهمترین اصل در این نظم، تقسیم سود و زیان حاصله از معاملات و پرهیز از پرداخت ربا یا همان بهره است.
هرچند به طور کلی، نظام مالی اسلامی با چالش ها و مشکلاتی روبرو است و برخی منتقدین فقدان چارچوب مقرراتی درون این سیستم را به خاطر آزادی علمای شریعت اسلامی در برداشتهای متفاوت از شریعت و مواردی از این قبیل را به عنوان مشکلات این نظام ذکر میکنند اما روند صعودی و استقبال فزاینده کشورهای مختلف جهان و عملکرد موفق بانکداری اسلامی در شرایطی که بحران مالی و اقتصادی غرب در حال گسترش روز افزون است، فرصت طلایی را جهت رشد و گسترش بیشتر این صنعت فراهم آورده تا بتواند از این طریق ظرفیت ها و قابلیت های خود را بیشتر به نمایش بگذارد.

منبع : خبرگزاری صدای افغان (آوا)