صورت هر گونه اخلال در رشد و توسعه بخشهای مذکور یا عدم توسعه متناسب آنها، رشد و توسعه اقتصادی دچار مشکل خواهد شد. کشورهای توسعه یافته همواره دارای بخش مالی قدرتمندی هستند که بازار پول و بازار سرمایه میباشند.
عدم توسعه مناسب بازار سرمایه به عنوان زیر مجموعه مهمی از بخش مالی علاوه بر ایجاد فشار مضاعف بر سیستم پولی کشور، باعث شده که واحدهای تولیدی و خدماتی از مزایای یک بازار سرمایه فعال و پویا محروم گردند. مهمترین هدف بازار سرمایه این است که با اجرای فرآیند سالمسازی و شفافیت، پسانداز کنندگانی که دارنده منابع مالی میباشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقی و واحدهای اقتصادی که برای توسعه فعالیتهای خود نیاز به منابع مالی دارند پیوند دهد.
اثر بورس اوراق بهادار در هر اقتصادی غیر قابل انکار میباشد و مشارکت کنندگان در این بازار اعم از سرمایهگذاران و صادرکنندگان اوراق بهادار از مزیتهای آن بهرهمند میگردند.
انواع دارایی ها
هر چیز نفع رسانی که برای بشر دارای مطلوبیت باشد را دارایی و محل مبادله آن را بازار گویند. دارایی ها به دو دسته ، دارایی های مشهود (یا واقعی) و دارایی های نامشهود طبقه بندی می شوند، دارایی های واقعی ملموس بوده و ارزش آنها بر حسب میزان مطلوبیتی که ایجاد می کنند با هم متفاوت خواهد بود، محل مبادله دارایی های واقعی را بازار کالا گوییم.دارایی های مشهود مثل اتومبیل، مستغلات و املاک شخصی و ...
دارایی های نامشهود نیز دارای مطلوبیت هستند ولی ملموس نیستند و ارزش آنها یک ارزش اعتباری است، به این نوع دارایی های دارایی های مالی نیز می گویند، دارنده دارایی های مالی را سرمایه گذار و محل مبادله آنها را بازار های مالی گویند. دارایی های مالی مثل : اوراق بهادار
بازارهای مالی
بازارهای مالی بازارهایی هستندکه درآنهاداراییهای مالی مبادله می شوند.داراییهای مالی داراییهای کاغذی هستندمثل سهام واوراق قرضه وارزش آنهابه ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکتهای منتشرکننده آنهاوابسته است.تفاوت داراییهای مالی باداراییهای واقعی دراینست که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارندمانند اتومبیل ,املاک ومستغلات، وسایل منزل و... .
درهمه جای دنیا یکی از راههای سرمایه گذاری خرید داراییهای مالی است .مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی ازدیدگاه اقتصادی اینست که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز وسرمایه گذاری .دوم اینکه خرید داراییهای واقعی وبلااستفاده نگه داشتن آنهابه امید گرانترشدن درآینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است وارزش افزوده ای ایجادنمی کند.مگرآنگه ازآن استفاده شود مثل اینکه شخصی اتومبیل ویا خانهای بخردوآن رااجاره دهد.
چندنوع ازداراییهای مالی عبارتنداز:سپرده های سرمایه گذاری در بانکها,طرح های بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارایه می شود,انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه ودرنهایت ائراق بهادار قابل دادوستد دربورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خریدوفروش می شود.
در اقتصاد بازارهای مالی را براساس معیارهای مختلفی تقسیم میکنند که چند نمونه اصلی آنها به شرح زیر است :
الف) بازار پول
ب) بازار سرمایه
در بازار پول اوراق بهاداری که زمان سررسید آنها کمتر از یک سال است مبادله میشوند. و در بازار سرمایه اوراق بهاداری که زمان سررسید آنها بیش از یک سال باشد دادوستد میشوند. در بازار پول بانکها و صرافیها فعالیت دارند و بازار سرمایه نیز عمدتاً بورس اوراق بهادار را شامل میشود.
الف) بازار اولیه
ب) بازار ثانویه
اوراق بهاداری که برای اولین بارتوسط دولت ویاشرکتها منتشرمی شود در بازار اولیه پذیره نویسی می شوند. نمادبازاراولیه درکشورمابانک است .درواقع تاسیس هرشرکت ویاشروع هرفعالیت اقتصادی دربازاراولیه صورت می گیرد. در بازار ثانویه اوراق بهاداری که در بازار اولیه پذیره نویسی شدهاندمورد داد و ستدمجددقرار می گیرندونمادآن درکشورما بازار بورس اوراق بهادار است.
همانطورکه اشاره شدبازاربورس بازارثانویه است .یعنی دربورس شرکتی تاسیس نمی شودوفقط سهام شرکتهای پذیرفته شده که قبلاتاسیس شده وچندسال فعالیت کرده اند,موردمعامله قرارمی گیرد.
الف) بازار نقدی
ب)بازار آتی
در بازار نقدی خرید و فروش اوراق بهادار همانطور که از نامش مشخص است به طور نقدی صورت می پذیرد، اما در بازار های آتی هم تحویل اوراق بهادار و هم مبادله مبلغ معامله ، همه در آینده و در مدت سررسیدی که در قرارداد ذکر شده است، قطعی می شود.